ریشه های حس خجالت و کمرویی در جمع

چهارشنبه بیست و چهارم مرداد ۹۷

(3)

(0)

ریشه های حس خجالت و کمرویی در جمع

خجالت و کمرویی چیست؟

در آغاز به همه می‌گویم : “هر چقدر هم کمرو و خجالتی باشید بازهم می‌توانید تزلزل ناپذیر و پرجرئت شوید” خبر خوب این است که کمرویی چاره ناپذیر نه وجود دارد و نه می‌تواند وجود داشته باشد. این عبارت به هیچ وجه یک جمله ی خیالپردازانه نیست بلکه ریشه در تجربه دارد. تجربه ی کسانی که زمانی کمرو و خجالتی بوده اند ولی مدت زمان زیادی را کوشیده اند تا توانسته اند راههای غلبه بر آن را پیدا کنند و به اعتماد به نفس بالایی دست پیدا کنند به نحوی که نه تنها توانستند خود را نجات دهند بلکه در توانبخشی به افراد دیگری که دچار کمرویی یا خجالت بودند کمک کنند تا آنها هم بتوانند مسیر پیشرفت خود را پیدا کنند.

چه گروهی از افراد بیشتر دچار کمرویی یا خجالت می‌شوند؟

معمولا افراد به دلیل تربیت خانوادگی، شرایط و محیطی که در آن بزرگ می‌شوند دچار خجالت و کمرویی می‌شوند. مثلا وجود یک نقص در ظاهر افراد از دوران کودکی، مثل چاقی یا لاغری زیاد، می‌تواند سبب ایجاد کمرویی یا خجالت در کودک شود. کمی بعد، همکلاسی هایش به دلیل آنکه نشانه های ضعف و ناتوانی را در او می‌بینند وی مسخره کرده و ممکن است حتی با خشونت با او رفتار کنند. آن فرد هرچه بزرگتر می‌شود بیشتر رنج می‌برد، زیرا به سبب ضعف نیروی جسمانی هر تلاشی برای او دردناک تر می‌شود. گذشته از اینها احساس حقارت به او دست می‌دهد و سرزنشها و تنبیه های معلم هایش هم مسئله را تشدید می‌کند. وقتی به او بارها بزدل، ترسو، تنبل و … گفته میشود دیگر کار او ساخته است!

تعلیم و تربیت نادرست، آثار بیماریهای کاملا شفا نیافته، فشارهای والدین و دوران تحصیل، کافی است تا بسیاری از کودکان از وضع عادی خود دور شوند و یک خجالت و ترس در وجود آن فرد ریشه کند، طوری که هر روانپزشکی برای از بین بردن عواملی که باعث آسیب به ذهن و روان او شده است باید سالها تلاش و کوشش فراوان کند تا بتواند آن فرد را به زندگی عادی خود برگرداند.

علتهای کمرویی یا خجالت چیست؟

چرا شما کمرو هستید در حالی که دیگران نشانه های چشمگیری از اعتماد به نفس بالا را از خودشان نشان می‌دهند؟ پیش از هر چیزی مهم است که بتوانیم این مشکل را درک کنیم و درباره آنچه باعث کمرویی ما می‌شود آگاهی دقیق به دست آوریم. اینگونه سریع تر خواهیم توانست که بر کمرویی و خجالت خود غلبه کنیم چون هر یک از عوامل به وجود آورنده ی کمرویی را می‌توان از بین برد.

کافی است چند نفر از کسانی که در اطرافمان هستند و انسانهای خجالتی و کمرویی هستند را زیر نظر بگیریم تا متوجه شویم که هر کدام از آنها تا چه اندازه با دیگران تفاوت دارند. خواهیم فهمید که نه تنها آنها به یک اندازه خجالتی نیستند بلکه شرایط و موقعیت هایی که موجب خجالت یا اضطراب آنها می‌شود کاملاً متفاوت است. به عنوان نمونه فردی می‌تواند در میان آشنایان خود به خوبی صحبت کند و اظهار نظر کند اما در برابر غریبه ها به شدت خجالت می‌کشد در حالی که این موضوع می‌تواند برای شخص دیگری کاملا برعکس باشد.

آیا تعریف دقیقی از خجالت یا کمرویی وجود دارد؟

تا اینجا بارها از کلمه ی خجالت و خجالتی استفاده کردیم، بدون آنکه تعریف دقیقی از آن ارائه کنیم. شاید من نتوانم خجالتی بودن را دقیق و کامل تعریف کنم، اما تقریباً همه در این مورد اتفاق نظر دارند که فرد خجالتی کسی است که از صحبت یا رفتاری که باید در زمان و مکان مناسب از خود نشان دهد، به دلیل عدم اعتماد به نفس لازم یا هر دلیل دیگری، این کار را انجام نمی‌دهد و معمولا بعد از این اتفاق – عدم توانایی در بیان حرف خود – دچار احساس پشیمانی یا افسردگی عمیق یا حتی عصبانیت شدید می‌شود و آنرا درون خود می‌ریزد.

چرا افراد خجالت می‌کشند؟
همه ما به دلایل مختلف و درجات متفاوتی این حس را تجربه می‌کنیم؛ اگرچه دلیل آن اغلب بین افراد مشترک است و به یکی از موارد زیر ختم می‌شود:

1 - تصویر ضعیف از خود
این مسأله می‌تواند از دوره نوجوانی افراد شکل گرفته باشد؛ زمانی که ویژگی های منحصر به فرد ما برای اطرافیان مان جالب به نظر نمی‌رسد و ما فکر می‌کنیم آنها بی ارزش هستند و سعی می‌کنیم خودمان را شبیه دیگران کنیم و در نتیجه دیگر خودمان نیستیم و حتی احساسات مان، احساسات واقعی ما نیست. این افراد معمولا حتی نمی‌دانند توانایی ها و استعدادهای واقعی شان در چیست؛ فقط فکر می‌کنند هر شخص دیگری نسبت به آنها جالب تر و بهتر است.

2 - فکر کردن بیش از حد به خود
هنگامی که در کنار دیگران هستیم، نسبت به کارهای مان و آنچه انجام می‌دهیم، حساس تریم؛ به خصوص وقتی که در مرکز توجه همه باشیم. این فکر، در ما اضطراب ایجاد می‌کند و باعث می‌شود تمامی حرکات مان برای خودمان سئوال برانگیز باشد و فکر کنیم آنها را اشتباه انجام داده ایم! این مسأله می‌تواند افکارتان را به شکل یک کهکشان مارپیچی به سمت پائین سوق دهد.

3 - برچسب زدن
وقتی که خود را یک فرد خجالتی می‌شناسیم و این برچسب را روی خودمان می‌زنیم، از لحاظ روانی به مرور با این احساس خو گرفته و زندگی می‌کنیم و شاید برای همیشه در ما باقی بماند. هنگامی که برچسب عمل یا صفتی را به خود می‌زنید، آن صفت به صورت ثابت روی شما باقی می‌مانند و با همان زندگی خواهید کرد.

چطور بر کمرویی خود غلبه کنیم؟
ما در هر موقعیتی می‌توانیم بر کمرویی خود با افزایش آگاهی و تمرین عملی غلبه کنیم. ما در زیر راهکار های را برای کمک به شما پیشنهاد می‌دهیم:

راه درمان خجالت یا کمرویی

اما همانطور که در ابتدای این نوشته گفتم می‌توان راههای غلبه بر خجالت یا کمرویی را فراگرفت. می‌خواهم این نکته را بگویم که کمرویی یا خجالت یک بیماری نیست! کمرویی یک ویژگی رفتاری است که فرد را وادار می‌کند که از حضور و صحبت کردن در برابر دیگران خودداری کند. ولی به همین دلیل قابل درمان است، چون یک ویژگی رفتاری است. خجالتی بودن چیزی مثل چپ دست بودن نیست که قابل درمان نباشد. طی کردن راهی که منجر به درمان خجالت می‌شود برای هیچکس غیر ممکن نیست و این راه، همان راههایی است که دیگران هم رفته اند و توانسته اند با موفقیت خجالت و کمرویی خود را برای همیشه کنار گذاشته و به اعتماد به نفس بالایی دست یابند. اما برای غلبه بر کمرویی و خجالت فقط یک چیز نیاز است و آن هم شهامت توقف خجالتی بودن است که خب البته مشکل ترین بخش ماجرا هم معمولا همین است! از حضرت علی (ع) نقل است که می‌فرمایند: “از هر چیزی که میترسی واردش شو” این تنها راه غلبه بر کمرویی و خجالتی بودن است. معمولا افراد خجالتی و کمرو در ذهن خود ترس و وحشت خیلی بیشتری از چیزی که در واقعیت هست را دارند، اما فقط زمانی متوجه این موضوع می‌شوند که دل به دریا بزنند و وارد ترس خود شوند. آن وقت است که شیرینی و حس خوشایند غلبه بر ترس، سراسر وجود آنها را فرا می‌گیرد. البته گفته شده است که ابتدا از ترسهای کوچک شروع کنیم ولی من پیشنهاد می‌کنم برای سریع تر جواب گرفتن بهتر است از بزرگترین ترس یا خجالتمان شروع کنیم، زیرا اگر بتوانیم بر آن غلبه کنیم مسیر زیادی از موفقیت را پیموده ایم.

اثبات توانایی غلبه بر کمرویی و خجالت خودمان!

همین الان دست به کار شوید! یک کاغذ و قلم بردارید و لیستی از موقعیتهایی که وقتی در آن قرار می‌گیرید باعث خجالت تان می‌شود یادداشت کنید. سعی کنید کمتر از ده مورد نباشد. مثلا اگر از صحبت کردن و اظهار نظر کردن در جمع خانواده خجالت می‌کشید یا دچار اضطراب و نگرانی می‌شوید، همین امروز این کار را انجام دهیم. حتما در شروع کار کمی سخت است ولی با تکرار و تمرین و قرار دادن خود در این موقعیت ها می‌توانیم به آن کسی که دوست داریم باشیم، تبدیل شویم و به خودمان و دیگران نشان دهیم که اگر بخواهم حتما می‌توانم.

درک کمرویی خود
نوع کمرویی خود را شناسایی کنید و دریابید که چه تأثیری بر زندگی شما دارد. همان لحظه که احساس خجالت می‌کنید، فکر می‌کنید چه چیزی شما را نگران می‌کند و در چه موقعیت هایی این حس به شما دست می‌دهد.

توجه به خودآگاهی
دریابید که جهان و نگاه همه افراد به شما نیست و مردم آنقدر گرفتاری دارند که فرصتی برای نگاه کردن به شما نخواهند داشت. به جای اینکه دائم نگران خود باشید و خودتان را تماشا کنید، خودتان را یکی از افراد دیگر و جزء یکی از آنها بدانید. خود را در برابر موضوعی که منجر به خجالتی شدن شما می‌شود مسلح کنید و افکار خود را در اختیار بگیرید، اولین قدم مبارزه و غلبه بر کم رویی، آگاهی و رفتن به سوی هرگونه تغییر و یا بهبود زندگی است.

اشخاص را زیاد بزرگ نکنید
همانند نکته فوق، اهمیت ویژه ای را بفردی که با وی صحبت میکنید قائل نشوید. هرگاه اینگونه جلوه دهید که او برای شما بی اندازه ممتاز است، او نیز شروع خواهد کرد به همین منوال فکر کردن. به وی بعنوان یک انسان با تـمـام مـعایـب و خـصـوصـیـات یک فـرد عادی نـگاه کنید. گفتگو کردن در حالت برابر، بسیار دلپذیرتر از صـحبت کردن با تـکبر و یا با چشم حقارت خواهد بود.

خودتان را دوست بدارید
یاد بگیرید از خودتان قدردانی کنید و احساسات و استعدادهای خاص خود را دوست داشته باشید. یک نامه عاشقانه برای خودتان بنویسید و کارهایی را انجام دهید که از آن لذت می‌برید. از بدن خود بابت زحماتی که کشیده است، تشکر کنید. زمانی را به خویش اختصاص دهید و به خودتان رسیدگی کنید.

یافتن نقاط قوت خود
همه ما ویژگی های منحصر به فرد و شیوه های متفاوتی برای بیان خود داریم. دانستن این مساله بسیار اهمیت دارد که اگر هر کاری را به طور کامل انجام دهیم، خوب و عالی است، حتی اگر با شکل عام و عادی آن متفاوت باشد. اگر همه افراد یکسان باشند، جهان، جای کسل کننده ای خواهد شد. کاری را که در آن مهارت دارید، پیدا کرده و روی آن تمرکز کند. شناسایی توانایی های تان، اعتماد به نفس و رضایت خاطر را در شما افزایش خواهد داد و کمک خواهد کرد خودتان را بهتر بشناسید. خواهید دید که چگونه قدرت منحصر به فردتان، به شما یک امتیاز داده و باعث مزیت و تفاوت شما از دیگران خواهد شد.

از طرد شدن نهراسید
قهرمانان برجسته مشت زنی درحالی پا به میدان میگذارند که احتمال شکست برایشان وجود دارد. به همین ترتیب شما نباید انتظار داشته باشید همیشه موفق باشیـد. هیچ چیز ۱۰۰% نیست. بنابراین رویـارویی با یک فرد را بعنوان یک تجربه آموزنده درنظر بگیرید. ترفند کار در این است که خودآگاه (تمرکز حواس بخود) نباشید. کمرویی، تـردید و دودلی هنگامی رخ میدهد که شما به عیوب و نقایص خود فکر می‌کنید. در عوض افـکـارتـان را سراسر به شخصی که در حال گفتگو هستید متمرکز گردانید. هم شما اضطراب خود را از خاطر خواهیدبرد و هم اینکه طرف مقابل از توجه شما خرسند و مشعوف خواهد شد.

تنفس عمیق
اضطراب و ترس را می‌توان کنترل کرد اگر یاد بگیرید برای غلبه بر آنها چطور محکم باشید. یکی از روش های ساده برای کنترل این احساسات و رسیدن به آرامش، کشیدن نفس عمیق با چشم های بسته است. هنگامی که نفس عمیق می‌کشید، فقط بر روی تنفس خود تمرکز کنید. در حالی که از همه افکار بد دور هستید، نفس عمیق بکشید و عمل بازدم را به آرامی انجام دهید. روش دیگر، یوگا است. از هنگامی که شروع به دم و بازدم می‌کنید، آنها را بشمارید. کم کم شمارش دم را کنار گذاشته و فقط بازدم های خود را شمارش کنید؛ مثلاً چهار عدد تنفس دم برای چهار عدد بازدم؛ بدین معنی که زمان و سرعت بازدم خود را کاهش دهید و در مقایسه با دم، بازدم کمتری داشته باشید. به کار ادامه دهید تا احساس آرامش کنید. این کار را حتی در یک مکان کوچک هم می‌توان انجام داد.

رهایی از اضطراب
یکی از تعاریف اضطراب این است که «اضطراب عبارت است از انرژی مسدود شده که باید آزاد شود.» و این انرژی را می‌توان از طریق حرکات فیزیکی آزاد کرد. ورزش هایی همچون دویدن و پیاده روی، می‌توانند به آزاد کردن این انرژی کمک کنند، همین طور ذهن را به سمت موضوع دیگری منحرف می‌کنند و این به تجدیدنظر در دیدگاه ها نیز کمک خواهد کرد. روش دیگر، مراقبه (مدیتیشن عضلات) است. هر قسمت از بدن خود را به مدت ۳ تا ۵ ثانیه سفت و منقبض و سپس رها کنید تا اینکه به بالای سرتان برسید. در این حین، نفس کشیدن را فراموش نکنید.

تجسم موقیعت خوب
خود را در موقعیتی تصور کنید که در آن فردی با اعتماد به نفس و شاد هستید. این فکر به شما کمک می‌کند هنگامی که در آن موقعیت قرار می‌گیرید، همان احساس را داشته باشید.

تمرین و تمرکز
کلمات می‌توانند انرژی باورنکردنی به انسان بدهند. آنچه ما بارها و بارها با خود می‌گوییم، ذهن ناخودآگاه مان می‌شنود. اگر با خود بگوییم که من ناتوان و بیش از حد در انجام کارها خجالتی هستم، همین اتفاق خواهد افتاد. ما آنچه هستیم که خود می‌خواهیم و خودباور داریم. اگر مرتب با خود تکرار کنیم که من فردی بااعتماد به نفس و توانا هستم، ذهن ناخودآگاه ما آن را درک خواهد کرد. اما تفکر و تجسم مثبت می‌تواند ما را در راه اصلاح الگوهای تفکر قرار دهد.

مقابله با شرایط بد و ناراحت کننده
وقتی موقعیت ها و مکان هایی را که در آن احساس خجالت می‌کنید، ترک می‌کنید، در اصل کمرویی خود را تقویت کرده اید. به جای این کار با آن روبه رو شوید و مقابله کنید. این کار باعث از بین رفتن ترس و رشد شخصیت شما می‌شود.

پذیرفتن شکست ها
بپذیرید که احتمال دارد از طرف دیگران پذیرفته نشوید؛ اما به خاطر داشته باشید که این بخشی از زندگی است و تمامی افراد آن را تجربه کرده اند. شکست بخشی از فرآیند یادگیری است و تو تنها نیستی.

برچسب نزنید
از اینکه به خود برچسب خجالتی بودن بزنید، بپرهیزید. شما منحصر به فردید و خودتان هستید. شما زیبا هستید؛ هیچگاه فراموش نکنید.

مهارت های اجتماعی
مثل تمامی مهارت های دیگر، مهارت های اجتماعی نیز از طریق تمرین و تجربه رشد می‌کنند. هر چقدر بیشتر تمرین کنید. دفعه بعد آسانتر خواهد شد. اگر قرار است در موقعیت سختی قرار بگیرید، می‌توانید حتی با خود تمرین کنید که چه حرف هایی بزنید.

تصور شرایط سخت
بعضی اوقات، به علت کمبود مهارت های اجتماعی نیست که موفق نمی‌شویم، بلکه به دلیل کمبود اعتماد به نفس و ترس از شکست است. خود را در موقعیت سخت تصور کنید تا ترس تان از آن شرایط و از قرار گرفتن در موقعیت های سخت از بین برود. اگر به طور مکرر خود را در آن شرایط تصور کنید، پس از مدتی متوجه می‌شوید که آن شرایط خیلی هم سخت نیستند. ممکن است در وهله اول تصور و پذیرش آن کمی سخت باشد؛ ولی بعد به آن خواهید خندید.

بهترین احساس
رفتن به باشگاه ها و رستوران ها خوب است، اما نه برای همه افراد. آنچه به شما احساس آرامش می‌دهد، در خود بیابید. فعالیت ها و مکان هایی را پیدا کنید که بهترین احساس را برای شما به ارمغان می‌آورند. شما مجبور نیستید هر کاری را که دیگران انجام می‌دهند، انجام دهید.

تمرکز در لحظه
به آنچه که انجام می‌دهید، آگاه باشید. وقتی در حال مکالمه با شخصی هستید، اینکه ظاهر شما چگونه است و چگونه به نظر می‌رسید را فراموش کنید و روی کلمات متمرکز شوید.

از شما شروع میشود
هــنگامی که کمرویی خـود را کـه مـستلزم پایـداری و گـذشـت زمـان اسـت پـشـت سـر گذاشـتید خواهید دید به چه اندازه زندگی شما دچار تحول میشود. در این زمان با ترس کمتری به سراغ چیزهایی که می‌خواهید خــواهید رفت. در اینجا رازی نهفته اسـت: تا بحال اتفاق افتاده که داخل اطاقی شوید و آن احساس دستپاچگی و اضطراب به شـمـا دسـت بـدهد. به خاطر داشـتـه باشـیـد کـه اغلب افرادی که ملاقات می‌کنید خود آنقدر سرگرم و دل واپس این میباشند که دیگران در موردشان چگونه می‌انـدیـشـند کـه دیگر متوجه شما نخواهند شد تا بتوانند درمورد شما قضاوت کنند.

تمرکز بر موفقیت ها
وقتی نکات گفته شده را رعایت کنید، کم کم می‌توانید بر کمرویی خود غلبه کرده و به فکر موفقیت های آینده باشید. شما نسبت به حقایق، به بینش جدیدی رسیده اید و می‌توانید خود را متفاوت از قبل ببینید. هنگامی که به این موفقیت ها دست یافتید، آنها را در یک دفتر یادداشت کرده و فهرستی از آنها تهیه کنید. با این کار اعتماد به نفس تان افزایش می‌یابد و به سمت چیزی حرکت خواهید کرد که می‌تواند برای شما مفید باشد.

تمرین نگاه کردن

برای تمرین، نگاه کردن در چشم فرد مقابل و ارتباط چشمی صحیح از نوزادان و افراد مسن رو شروع کن. این تمرین اعتماد به نفس رو تقویت میکنه. اگه به خود آدمها نمیتونی لبخند بزنی، به انرژی درونی اونها در نگاه اول لبخند بزن. از دیگران تعریف کن تا کمروییت رو با غرور اشتباه نگیرن، روابط اجتماعیت رو گسترش بده، حتی برای شروع از جایی شروع کن که تورو نمیشناسن.

موارد مرتبط

اضطراب چیست؟

تعریف استرس

داروهای گیاهی ضد اضطراب و استرس